લાદેનનો ખાત્મો એટલે અમેરિકન ગુપ્તચર તંત્ર, અમેરિકન દેશદાઝ અને અમેરિકન પ્રતિબદ્ધતાનો વિજય

ઓસામાને હણવાનું ઓપરેશન પાર પાડનાર અમેરિકાની
જાંબાઝ સૈન્ય પાંખ: નેવી સીલ કમાન્ડો 

લાદેન ખતમ થયા પછી પ્રથમ જ વખત કેટલીક એવી વિગતો બહાર આવી છે, જેના કારણે અમેરિકાના એ આખા ઓપરેશન વિશે ખ્યાલ આવી શકે. તાજેતરમાં જ  પ્રકાશિત થયેલી આ રોમાંચક માહિતી વાંચ્યા પછી ખ્યાલ આવે છે કે, દેશના દુશ્મનોને ખતમ કરવા હોય તો કેટલી હદની પ્રતિબદ્ધતા અને તૈયારીઓ જોઇએ. ઓબામાએ ગાદી સંભાળી ત્યારથી લઇને લાદેનના ખાત્મા માટેનું આયોજન કેવી રીતે થયું? લેખમાળાના પ્રથમ ભાગમાં આપણે આ ઓપરેશનની કેટલીક અત્યંત રોચક વાતો જાણી હતી. બીજો અને અંતિમ ભાગ આ રોમાંચક દાસ્તાનને તેના અંજામ સુધી આગળ વધારે છે...

(ભાગ- ૨ )

પ્રેસિડેન્ટ તરફથી સૂચના મળ્યા પછી મેકરેવન પાસે ઓપરેશનની તૈયારીઓમાં વિલંબ કરવાનું કોઇ કારણ ન હતું. વ્હાઇટ હાઉસમાંથી નીકળ્યા પછી તેમણે પહેલું કામ કેટલાંક અગત્યના ફોન કોલ કરવાનું કર્યુ. હવે, તેમણે એક મજબુત ટીમ બનાવવાની હતી અને ઝડપભેર એક અદ્ભુતપૂર્વ ઓપરેશનને અંજામ આપવાનો હતો. બ્રાયન જેમ્સ તથા માર્કને તેમણે બે ડઝન જેટલા ચુનંદા સીલ કમાન્ડો પસંદ કરવાની સૂચનાઓ આપી દીધી. ગણત્રીના દિવસોમાં ૨૪ સીલ કમાન્ડો રેડ સ્કવોડ્રનમાંથી અમેરિકાના નોર્થ કેરોલિનામાં આવેલા ગાઢ જંગલોમાં વિશિષ્ટ ઓપરેશનની અતિ વિશિષ્ટ તાલીમ મેળવવા પહોંચી ગયા હતાં. હા! જેમ્સ અને માર્ક સિવાય ત્યાં હાજર રહેલા કોઇપણ વ્યકિતને ઓપરેશનની વિગતો વિશે ખ્યાલ ન હતો.  સી.આઇ.એ.ના અન્ય કોઇ અધિકારીઓને પણ આ અંગે માહિતી ન હતી. અમેરિકાના ઇતિહાસના સૌથી યાદગાર અને દિલધડક ઓપરેશનમાં સામેલ થવાનું સૌભાગ્ય તેમને પ્રાપ્ત થયું છે એ અંગે તેઓ હજુ અજાણ જ હતાં.
નોર્થ કેરોલિનાની એ સાઇટ પર લાદેનના એબોટાબાદના ઘરની એક પ્રતિકૃતિ બનાવવામાં આવી.  ફળીયુ પણ અસલ એવું બનાવાયું હતું અને કમ્પાઉન્ડ હોલની ઉંચાઇ એટલી જ રાખવામાં આવી હતી જેટલી એબોટાબાદના પેલા ઘરમાં હતી. ૧૦ એપ્રિલથી ૧૭ એપ્રિલ સુધી કેરોલિનાના જંગલોમાં આ વિશિષ્ટ શિબિર ચાલતી રહી. ૧૮ એપ્રિલના દિવસે નોર્થ કેરોલિનાની એ સાઇટ પરથી તમામ કમાન્ડોને નેવાડાની એક સાઇટ પર વધુ અભ્યાસ માટે લઇ જવામાં આવ્યા. એબોટાબાદથી જલાલાબાદનું જેટલુ અંતર છે એટલા જ અંતર પર નેવાડાથી દૂર જલાલાબાદના રનવે જેટલી જ લંબાઇનો એક રનવે તૈયાર કરાયો. નેવાડાની આ સાઇટ પર લાદેનની હવેલી જેવા જ સર્વન્ટ કવાર્ટર અને ઢોરવાડો વગેરે પણ ઉભા કરાયા હતાં. સુરજ ઢળે કે દરરોજ અહીં ઓપરેશનનું રિહર્સલ શરૂ થતું. દિવસો સુધી પ્રેકટીસ કર્યા પછી હવે તેમનો માસ્ટર પ્લાન તૈયાર હતો. અગાઉ વિચારાયેલી યોજનામાંથી કેટલીક બાબતોનો છેદ ઉડી ગયો હતો અને નવી કેટલીક બાબતો ઉમેરાઇ હતી. છેવટે રિહર્સલનું પ્રયોજન જ એ હતું કે, આવી મોકડ્રીલના કારણે સંભવિત જોખમો, મુશ્કેલીઓ તથા આયોજનોનો અંદાજ આવી શકે. એસોલ્ટ પ્લાન હવે તૈયાર હતો.  યોજના મુજબ એક હેલિકોપ્ટરે હવેલીના ફળીયામાં બે દોરડા ઉતારવાના હતાં, જેમાંથી બાર કમાન્ડો ફટાફટ  ઉતરી જશે તેવું આયોજન હતું. બીજા હેલિકોપ્ટરમાંથી સૌપ્રથમ ફળીયાના એક ખુણામાં પેલા દુભાષિયા અહેમદને તથા શ્વાન કૈરોને ચાર કમાન્ડો સાથે ઉતારવાના હતાં. એમની જવાબદારી ઉતરતાવેંત જ આખા ચોગાનનું નિરીક્ષણ કરવાની અને તેની જડતી લેવાની હતી. હેલિકોપ્ટરમાં રહેલા બાકીના છ કમાન્ડોને હવેલીની અગાશી પર ઉતારવાના હતાં. ઓપરેશન ચાલુ હોય ત્યારે આસપાસના લોકો ઉત્સુકતાથી ત્યાં ધસી આવે તો એમને સ્થાનિક ભાષામાં સમજાવીને રવાના કરવાની જવાબદારી એહમદને સોંપાઇ હતી.  પેલા શ્વાન કૈરોનો રોલ બહુ અગત્યનો હતો. હવેલીની અંદર જો છુપુ ભોંયરૂ કે ફોલ્સ વોલ (પ્લાસ્ટર ઓફ પેરિસ કે તેના જેવા મટિરીયલ દ્વારા બનેલી કાચી દિવાલ) હોય તો એ તેણે શોધી કાઢવાનુ હતું. પ્લાન જડબેસલાક હતો. પરંતુ મિલિટરી ઓપરેશનમાં બધુ ધાર્યુ પાર થતું હોત તો જગતમાં દરરોજ સેંકડોહજારો ઓપરેશનો થવા લાગે.

લાદેન સામેના ઓપરેશનમાં મહત્વનો ભાગ ભજવનાર, ચિનુંક્સ હેલિકોપ્ટર 

૨૧ એપ્રિલની રાત્રે તાલીમ સ્થળ ઉપર એક ખાસ પ્લેન આવી પહોંચ્યું. આ હવાઇ જહાજમાં કેટલાક અગત્યના મહેમાનો હતાં. ચેરમેન ઓફ ધ જોઇન્ટ ચિફ્સ એડમિરલ માઇક મુલેન, ઓસલોન મેકરેવન તથા સી.આઇ.એ.ના કેટલાંક પ્રથમ હરોળના અધિકારીઓ એ પ્લેનમાંથી ઉતર્યા અને બ્રાયન જેમ્સ તથા માર્ક સાથે અત્યંત અગત્યની બેઠક શરૂ થઇ. પાયલોટ્સ દ્વારા એક ખાસ પ્રેઝન્ટેશન તેમને દેખાડવામાં આવ્યું. જેમાં સંભવિત ઓપરેશનની વિગતો હતી અને ઓપરેશનને નામ અપાયુ હતું: નેપ્ચ્યુન્સ સ્પિયર.
મહેમાનોમાંથી એક મહાનુભાવે કહ્યું કે, ‘પ્લાનીંગ તો જડબેસલાક છે, પરંતુ જો આસપાસના રહિશો ઓપરેશનમાં કોઇ વિઘ્ન ઉભું કરે તો શું કરીશું? શું આપણે સામાન્ય નાગરિકો પર ગોળીઓ ચલાવવાની તૈયારી રાખી છે?’ એમના સવાલોના સંતોષકારક જવાબો આપવામાં આવ્યા. અને બે દિવસ પછી તમામ નેવી સીલ કમાન્ડો વર્જિનિયામાં આવેલા તેમના મથક ડેમનેક પર પાછા પહોંચી ગયા હતાં. એપ્રિલની ૨૬ તારીખ. ડેમ નેક નજીક આવેલા ઓશિયાનામાં સ્થિત નેવલ એરસ્ટેશન પર બોઈંગ કંપનીનું સી-૧૭ ગ્લોબ માસ્ટર હવાઇજહાજ ઉભુ હતું. જોશ અને મર્દાનગીથી છલોછલ બે ડઝન નેવી સીલ કમાન્ડો મક્કમ ગતિએ એરસ્ટેશનમાં પ્રવેશ્યા અને પોતાનો ખતરનાક સરંજામ લઇને એરક્રાફ્ટમાં સ્ફુર્તિથી ગોઠવાઇ ગયા. ઓસિયાનાથી હવાઇજહાજ હવે ઉડાન ભરી ચૂક્યુ હતું અને જેટ ગતિએ તે એશિયાના આ અશાંત પ્રદેશ તરફ આગળ વધી રહ્યુ હતું. મુસાફરી બહુ લાંબી હતી અને બ્રેક અનિવાર્ય. જર્મનીના રેમસ્ટેઇન એરબેઝ પર તેમણે ઈંધણ ભરવા માટે ઉતરાણ કર્યુ અને ગણત્રીની કલાકોમાં ત્યાંથી અફઘાનિસ્તાન તરફ પ્રયાણ કર્યુ. કલાકોની મુસાફરી પછી કાબુલની ઉત્તરે આવેલા બાગ્રામ હવાઇઅડ્ડા પર તેમના બોઈંગનું આગમન થઇ ચુક્યુ હતું. રાત્રે ત્યાં જ આરામ કરીને બીજા દિવસે બુધવારની સવારે તેઓ જલાલાબાદ માટે રવાના થઇ ગયા.
એ જ દિવસે વોશિંગ્ટનમાં પેનેટાએ લગભગ એકાદ ડઝન જેટલા સી.આઇ.એ.ના ટોચના અધિકારીઓને આખરી ઓપરેશનથી માહિતગાર કર્યા. તેમણે પેલા અધિકારીઓને પુછ્યું કે, એબોટાબાદના એ ઘરમાં લાદેન હોવાની શક્યતા પર એ બધાને કેટલા ટકા વિશ્વાસ છે. આંકડો ચાલીસથી પંચાણુ ટકાની વચ્ચે હતો. જો કે, અધિકારીઓના અભિપ્રાય કદાચ ગમે તેવા હોય પણ ઓપરેશન હવે અંજામ પર પહોંચવાનું હતું તે વાતમાં કોઇને શંકા ન હતી. એક દિર્ઘ બેઠક પછી પેનેટાએ તથા તેમના સાથીઓએ કેટલીક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ વિગતો ટપકાવી લીધી.
બીજા જ દિવસે પેનેટા પોતાના સાથીઓને લઇને વ્હાઇટ હાઉસ પહોંચી ગયા હતાં. પ્રેસિડેન્ટ ઓબામાને તેમણે કેટલીક હકીકતોથી વાકેફ કર્યા.  પેનેટાની ટીમના અભિપ્રાય મુજબ આવનારા કેટલાક દિવસો અંધારીયાના હતાં અને હૂમલા માટે આના કરતા વધારે બહેતર સમય પસંદ કરવાનું ખરેખર મુશ્કેલ હતું. ઓબામા સહિત કેટલાંક ટોચના લોકો  આ હૂમલો કરતા અગાઉ લાદેનની ત્યાં હાજરી હોવા વિશે ચોક્કસ થઇ જવા માંગતા હતાં. એ મકાન પર અમેરિકા દ્વારા હૂમલો થાય અને કોથળામાંથી બિલાડુ નીકળે તો જગતભરમાં અમેરિકાનું ગુપ્તચર તંત્ર અને ત્યાંની સરકાર ઠઠ્ઠાને પાત્ર ઠરે. બીજી તરફ આ ઓપરેશનમાં હવે વિલંબ કરવો એ તેમને પાલવે તેમ ન હતું. કારણ બહુ સ્પષ્ટ હતું. ન કરે નારાયણ અને આટલા મહત્વપૂર્ણ ઓપરેશનની માહિતી જો લીક થઇ જાય તો વર્ષોની મહેનત પાણીમાં જાય. ઓબામા સમક્ષ આ તમામ બાબતો રજુ કરવામાં આવી હતી. અધિકારીઓની વાત પુરી થયા પછી થોડી પળો સુધી  પ્રેસિડેન્ટ કોઇ વિચારોમાં ખોવાઇ ગયા. બે પળની ખામોશી અને ચેમ્બરમાં છવાઇ ગયેલી ઉત્સુકતા. ‘આજે રાત્રે સુતી વખતે હું આ બાબત પર ગંભીર ચિત્તે વિચાર કરી જોઇશ. અને બહુ ઝડપથી મારો નિર્ણય તમને જણાવીશ.’ ઓબામાએ કહ્યું અને બેઠક પૂર્ણ થઇ.

સાંજના ૭ વાગ્યે મિટીંગ પૂર્ણ કર્યા પછી મોડી રાત્રે બરાક ઓબામા પથારીમાં પડ્યા ત્યારે એમનું દિમાગ સતત જલાલાબાદથી એબોટાબાદ વચ્ચે ચકરાવા લઇ રહ્યુ હતું. એક મહાન લોકશાહીના  પ્રથમ કક્ષાના નેતાને થવી જોઇએ એવી ચિંતાઓ તેમને થતી હતી. એક મહાસત્તાના રાષ્ટ્રપ્રમુખને જેવા મક્કમ વિચારો આવવા જોઇએ તેવા જ વિચારોથી તેમના દિમાગની નસો જાણે ધ્રુજી રહી હતી. પથારીમાં પડ્યા પછી જે દેશનો પ્રમુખ રાષ્ટ્રીય સલામતીની ચિંતા કરતો હોય અને સામાન્ય જનની લાગણીઓને યથાર્થરૂપ આપવા માટે મથામણ કરતો હોય તો જાણવું કે, એ ધરતી પૂણ્યશાળી છે. ગૌ માતાઓની પુજા કરવાથી કે ગંગાના સૌગંદ ખાવાથી કોઇ દેશ મહાન બની જતો નથી. ઉંઘ અને ઉંઘ વચ્ચે તફાવત છે. દરેક રાષ્ટ્ર પ્રમુખે રાત્રે પથારીમાં પડીને પહેલો વિચાર એ કરવો જોઇએ કે, ‘આજે મેં મારા દેશવાસીઓને છેતર્યા તો નથી ને? આજે મારાથી કંઇ ભુલ થઇ હશે તો તેનું પ્રાયશ્ચિત આવતીકાલે અચૂક કરીશ.’ મનમોહનસિંહો જ્યારે આવો વિચાર કરવા માંડશે ત્યારે તેમની રાતોની ઉંઘ આપમેળે જ હરામ થઇ જશે અને અંતરાત્મા - જો હોય તો-એટલો ડંખશે કે બીજા દિવસે પ્રજાના કામ કર્યા વગર તેમને ચાલશે નહિં.  પછી એમને કોઇ બાંયલા કે ગુલામ નહિં કહે પણ એક મજબુત નેતા તરીકે તેમની તરફ માનપૂર્વક જોશે. જે દેશનો રાષ્ટ્રનેતા ઓશિકે માથુ ટેકવ્યા વેંત જ ઘોરવા માંડે છે એ દેશનું કિસ્મત પણ જાગતું નથી. રાષ્ટ્રીય સલામતી ત્યાં એક મજાકથી વિશેષ કશું હોતી નથી અને જાહેર જીવનમાં સ્વચ્છતાને બદલે ચોમેર ગંધાતા ઉકરડાઓ જ નજરે પડે છે.

બીજા દિવસનું પ્રભાત થયું અને ઓબામાને પોતાના ભીંતરથી જ કોઇએ ઢંઢોળ્યા. ઝડપભેર ઉઠીને તેઓ દિનચર્યાએ વળગ્યા, પણ દિમાગમાં વિચારોના વાદળો હજી ગોરંભાયેલા હતાં. વહેલી સવારે તેમને પોતાના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર ટોમ ડોનીલોનને બોલાવ્યા. તેમની સાથે ડેની મેકડોનોને પણ બોલાવાયા હતાં. ઓબામાએ પોતાનો ફેંસલો તેમને સંભળાવી દીધો. અને જણાવી દીધું કે મેકરેવન  જ ઓપરેશનની રાત પસંદ કરશે. શુક્રવારે રાત્રે હૂમલો કરવો હોય તો તૈયારીઓ માટે સમય બહુ ઓછો હતો. શનિવારે આકાશમાં બહુ વાદળો હશે તેવું સેટેલાઇટ પિકચર્સથી જણાતુ હતું. એટલે બે દિવસ મોડુ કરવા સિવાય બીજો કોઇ આરો ન હતો. શનિવારની બપોરે ઓબામાની ઓફિસ પર મેકરેવનનો કોલ આવ્યો. જેમાં તેમણે પ્રેસિડેન્ટને જણાવ્યું કે, હૂમલા માટે રવિવારની રાત નક્કી કરવામાં આવી છે. ઓબામાએ બે જ લીંટીઓ કહી પણ એમાં તેમની ભીંતરની મજબુતાઇ પડઘાતી હતી. મેકરેવનને તેમણે કહ્યું કે, ‘ઇશ્વર તમારી અને તમારા જવાનોની સાથે છે અને તમારા કમાન્ડોને ખાસ મારો સંદેશ પહોંચાડજો કે, તેમની ઉમદા સેવાઓ માટે હું તેમનો અંગત રીતે અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માનુ છું. તેમને એમ પણ કહેજો કે, આખા ઓપરેશનમાં હું માનસિક રીતે સતત તેમની સાથે છું.’

દેશના સૌથી મોટા દુશ્મન ના મોતના સમાચાર જાણવા આતુરતાપૂર્વક
વોર રૂમમાં બેઠેલા ઓબામાની યાદગાર, ઐતિહાસિક તસ્વીર: ભારતના વડાપ્રધાન અને  ગૃહપ્રધાન અને વિદેશ મંત્રી આવી રીતે દાઉદ કે સલાહુદ્દીન અથવા હાફિઝ સઈદના મોતનું ઓપરેશન નિહાળી રહ્યા હોય એવો સોનેરી સુરજ ભારતમાં  ક્યારેય ઉગશે ખરો?

 રવિવારની સવારે વ્હાઇટ હાઉસનો સિચ્યુએશન રૂમ રીતસર વોરરૂમમાં ફેરવાઇ ગયો હતો. સવારના અગિયાર વાગ્યે ઓબામાએ એડમિનિસ્ટ્રેશનના ટોચના સલાહકારો કોન્ફરન્સ ટેબલની આસપાસ ગોઠવાઇ ગયા. એક વિડિયો લીંક દ્વારા સી.આઇ.એ. હેડકવાર્ટરના પેનેટાને તથા અફઘાનિસ્તાન સ્થિત મેકરેવનને વ્હાઇટ હાઉસ સાથે જોડી દેવામાં આવ્યા. બ્રિગેડીયર જનરલ માર્શલ વેબ પડખેની જ એક ઓફિસમાં પોતાનું લેપટોપ ખોલીને બેસી ગયા, જેમાં તેમણે એકાદ ડઝન જેટલી ચેટ વિન્ડો ખોલી નાંખી હતી. પાકિસ્તાનના ઇસ્લામાબાદના અમેરિકી દુતાવાસ સાથે પણ તેઓ સંપર્કમાં હતાં, સી.આઇ.એ. સાથે પણ હતાં અને જલાલાબાદ સ્થિત અધિકારીઓ સાથે પણ ખરાં. એબોટાબાદના ખામોશ આસમાન પર તે સમયે ૧૬ હજાર ફુટની ઉંચાઇ પર એક ઉડનખટોલો ચકરાવો લઇ રહ્યો હતો. RQ-૧૭૦ ડ્રોન નામનું આ ટચુકડુ વિમાન અમેરિકી ભાથાનું એક અમોઘ શસ્ત્ર છે. માનવરહિત આ ડ્રોન વિમાન એબોટાબાદના પેલા મકાનની તથા આજુબાજુના વિસ્તારની પળપળની તસ્વીરો વ્હાઇટ હાઉસ સુધી જીવંત પ્રસારણ દ્વારા પહોંચાડી રહ્યુ હતું. તેના ફુટેજ રિયલ ટાઇમ હતાં, તેથી એમ કહી શકાય કે, જે ક્ષણે એબોટાબાદમાં એક ઘટના બને એ જ ક્ષણે વ્હાઇટ હાઉસમાં તે જોઇ શકાતી હતી.
પ્રેસિડેન્ટ ઓબામાને ક્યાંય ચેન પડતુ ન હતું.  ચોવીસ વર્ષનો કાચો કુંવારો છોકરો પરણવા જતો હોય ત્યારે લગ્નના દિવસે સવારે તેના પેટમાં જેવા પતંગિયા ઉડતા હોય તેવી જ હાલત ઓબામાની પણ હતી. ઓસામાનું જો મોત સાથે મિલન થાય તો એ રાત્રિ ઓબામા માટે મધુરજની જેટલી જ યાદગાર બની જાય તેમ હતું. પરિસ્થિતિ સામાન્ય છે તેવું દર્શાવવા અને પોતાની બેચેની હળવી કરવા માટે તેઓ એન્ડ્રુઝ એરફોર્સ બેઝ પર ગોલ્ફ રમવા પહોંચી ગયા. દોઢેક કલાક સુધી નાઇન હોલ ગોલ્ફ રમ્યા બાદ બપોરના બે વાગ્યા આસપાસ વ્હાઇટ હાઉસ પાછા પહોંચ્યા. એમના પુનરાગમન પછીની અડધી કલાક બાદ જલાલાબાદથી પેલા બે બ્લેક હોક્સ રવાના થઇ ગયા હતાં. લગભગ ૪ વાગ્યાની આસપાસ પેનેટાએ ત્યાં હાજર લોકોને જાણ કરી કે, બેઉ એરક્રાફ્ટ હવે એબોટાબાદ પહોંચવાની તૈયારીમાં છે. ઓબામાએ કહ્યું, ‘મારે આખું ઓપરેશન લાઇવ જોવું છે.’
તાત્કાલીક એક મધ્યમ કદનું એલ.સી.ડી. સ્ક્રીન એ રૂમમાં મુકવામાં આવ્યો. દાણાદાણાવાળુ બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ ચિત્ર તેમાં જોઇ શકાતું હતું. હેલિકોપ્ટર હવે એબોટાબાદના પેલા મકાનની સાવ નજીક હતાં. પરંતુ તેમાનાં એક હેલિકોપ્ટરમાં કોઇ ટેકનિકલ ક્ષતિ સર્જાઇ હતી. એબોટાબાદના તાપમાનને લીધે અને તેના કારણે હેલિકોપ્ટરની વોટર બ્લેડમાં થયેલા ખોટકાના કારણે એક કપરી એરોડાયનામિક સ્થિતિ નિર્માણ થઇ હતી. જેને તકનીકી ભાષામાં ‘સેટલીંગ વિથ પાવર’ કહે છે. પાઇલોટને ખ્યાલ આવી ગયો હતો કે, એરક્રાફ્ટ હવે તેના કાબુની બહાર છે. હેલિકોપ્ટરની અંદર રહેલા તમામ કમાન્ડો અને પાઇલોટે ઝડપભેર તેમાંથી દોરડા વાટે જમીન તરફ પ્રયાણ કર્યુ. હાલકડોલક એરક્રાફ્ટ થોડુ દૂર જઇને પડ્યું, પરંતુ સૌથી મોટી સમસ્યા એ હતી કે, પ્લાનથી વિપરીત તેઓ બંગલામાં ઉતરવાને બદલે બહારની તરફ ઉતરી ગયા હતાં. બીજું, એરક્રાફ્ટ તેના પ્લાન મુજબ ઉડ્યુ હતું. તેમાંથી તેજ ગતિથી કમાન્ડો બંગલાના કમ્પાઉન્ડમાં ઉતરી ગયા. બહાર ઉતરેલા પેલા સીલ કમાન્ડોએ પોતાની પાસે રહેલો દારૂગોળો હવેલીના તોતીંગ દરવાજા પાસે ગોઠવી દીધો. ત્રીજી જ ક્ષણે એક પ્રચંડ બ્લાસ્ટ દ્વારા દરવાજો ઉડાવી દેવામાં આવ્યો હતો. બીજા એરક્રાફ્ટમાં રહેલી ટીમને પેલા એરક્રાફ્ટની ક્ષતિ વિશે પુરી જાણ ન હતી. એમને ખ્યાલ ન હતો કે, એરક્રાફ્ટમાં મિકેનીકલ ફોલ્ટ સર્જાયો છે. શંકા એવી થઇ કે, એરક્રાફ્ટમાં આગ લાગી ગઇ છે. છેલ્લી ઘડીના ફેરફાર તરીકે તેમણે હવેલીની અગાશી પર જવાનું રદ્દ કર્યુ અને આખી ટીમ કમ્પાઉન્ડમાં ઉતરી ગઇ. અગાશી પરથી હુમલો થાય અને અંદર રહેલા લોકો ફળીયામાં આવી જાય તો માત્ર ૩૪ કમાન્ડોથી ત્યાં પરિસ્થિતિ કાબુ હેઠળ ન પણ રહે એવી તેમની શંકા હતી.

ખુબસુરત એબોટાબાદના  વિવિધ રંગો: કોઈને ખ્યાલ નહોતો કે આવા 
સુંદર રંગોની મધ્યે આતંકનો રક્તરંગ પણ ઉછરી રહ્યો છે 

બોંબથી દરવાજો ઉડાવતા પહેલા રેડિયો દ્વારા તેમણે બીજા એરક્રાફ્ટમાં જાણ કરી દીધી કે તેમની ટીમ પણ સલામત છે અને ઓપરેશનમાં આગળ વધી રહી છે. નેવી સીલ કમાન્ડો માટે અણધાર્યા સંકટો કંઇ નવી વાત ન હતી. છેલ્લા બેત્રણ વર્ષ દરમિયાન તેઓ વિધવિધ પ્રકારના બે હજાર કરતાં વધુ મિશનને અંજામ આપી ચૂક્યા હતાં. એક સામાન્ય જન માટે જેમ રાતનું વાળુ પોતાના રૂટીનનો ભાગ હોય છે તેમ નેવી સીલ માટે આવા ઓપરેશન એ રોજબરોજની દિનચર્યા જ ગણાય. અફઘાનિસ્તાન અને ઇરાકમાં તેમણે આવા કંઇક કામ પાર પાડ્યા હતાં. દરવાજો ધ્વસ્ત થયો કે બીજી જ ક્ષણે એક ડઝન કમાન્ડો પોતાના હાથમાં આધુનિકતમ રાઇફલો લઇ કમ્પાઉન્ડની ભીંતર ધસી ગયા. અંદર જતા તેમણે ગેસ્ટહાઉસનો વધુ એક દરવાજો ઉડાવવો પડ્યો. આ ગેસ્ટહાઉસમાં જ લાદેનનો કુરીયર, કુવૈતી પોતાના પરિવાર સાથે રહેતો હતો. અંદર ધસતા વેંત જ અમેરિકન કમાન્ડોના નાઇટ વિઝન ગોગલ્સમાં પન્નાના લીલા રંગની માનવ આકૃતિ દેખાઇ. તેના હાથમાં એકે૪૭ ગન સ્પષ્ટ જોઇ શકાતી હતી. કમાન્ડોને પારખતા વાર ન લાગી કે, એ કુવૈતી જ છે. બીજી જ ક્ષણે કુવૈતીની છાતી અમેરિકન કાર્તુસથી ચારણી જેવી થઇ ગઇ હતી. કુવૈતીનો ૩૩ વર્ષનો ભાઇ અબ્રાર તથા લાદેનના બે પુત્રો હમઝા અને ખાલીદ હજુ કદાચ હવેલીની ભીંતરમાં જ હતાં. એક કમાન્ડો મકાનના મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર તરફ આગળ વધ્યો ત્યાં તેની સામે કુવૈતીનો ભાઇ અબ્રાર પોતાના હાથમાં એકે-૪૭ લઇને આવી ગયો હતો. કમાન્ડોની ગનમાંથી નીકળેલી બુલેટ અબ્રારની છાતી ચીરીને આરપાર નીકળી ગઇ. બીજી તરફ ધુળીયા રસ્તા પર સ્થાનિક લોકો એકઠ્ઠા થવા લાગ્યા હતાં. પેલા દુભાષિયા અહેમદએ સ્થાનિક પશ્તુન ભાષામાં ઘાટો પાડતા કહ્યું કે, ‘અહિં ઓપરેશન ચાલી રહ્યું છે, બધા દૂર ભાગી જાઓ. કોઇ નજીક ફરકવાની હિંમત કરશો નહિં.’ જેકેટ અને બુટ વગેરે પરથી અહેમદ પાકિસ્તાન પોલીસનો કોઇ ઉચ્ચ અધિકારી જેવો જ લાગતો હતો. સ્થાનિક લોકો ઉભી પુંછડીએ નાસ્યા.
વીસેક મિનીટની ગોળીબારી પછી સીલ કમાન્ડો ઘરની અંદર ઘુસી ગયા હતાં. બીજી તરફ વોશિંગ્ટનમાં ઉચક જીવે પ્રેસિડેન્ટ ઓબામા અને તેના સાથીઓ આખું ઓપરેશન નિહાળી રહ્યા હતાં. મુખ્ય પ્રવેશદ્વારને દારૂગોળા વડે ઉડાવ્યા પછી કમાન્ડો ત્વરાથી અંદર પહોંચ્યા અને નીચેનો ભાગ ખાલી જણાતા કેટલાંક કમાન્ડો પહેલા માળ તરફ જવા સીડી ચડવા લાગ્યા. સૌથી ઉંચેના પગથિયે લાદેનનો પુત્ર ખાલીદ પોતાના હાથમાં એકે૪૭ લઇને ઉભો હતો. ટીશર્ટ અને ટ્રેક પેન્ટમાં સજ્જ ખાલીદએ હજુ ફાયરીંગ કરવાની શરૂઆત કરી એ સાથે જ તેના શરીરમાં એક સાથે આઠ-દસ અમેરિકન કાર્તુસ ઘુસી ગઇ.

લાદેન સામેના ઓપરેશનમાં મહત્વનો ભાગ ભજવનાર,
અમેરિકન સૈન્યનાઆભુષણ જેવું માનવરહિત 'ડ્રોન' વિમાન 

પોતાની પાસેની વિગતો મુજબ કમાન્ડોએ હવે માત્ર હમઝાને તથા બિનલાદેનને જ પકડવાના હતાં. હમઝા તો એ કેમ્પસમાં હાજર જ નહોતો, પણ બિનલાદેન સૌથી ઉપરના માળે એક રૂમમાં ભરાઇને બેઠો હતો. વધુ એક લોખંડના દરવાજાને દારૂગોળાથી ઉડાવ્યા પછી સીલ કમાન્ડો મકાનના ટોપ ફ્લોર પર પહોંચ્યા. બેડરૂમનું દ્વાર ખોલતા જ તેમણે જોયું કે, લાદેનની બે પત્નિઓ પોતાના પતિની ઢાલ બનીને અરેબિક ભાષામાં અમેરિકનોને જોરજોરથી ગાળો ભાંડી રહી હતી. કમાન્ડોને ડર હતો કે, બાઇઓએ ક્યાંક પોતાના વસ્ત્રોમાં દારૂગોળો ન છુપાવી રાખ્યો હોય. જો આવું હોય તો એક સાથે તેઓ આખું મકાન જ ઉડાવી દે તેમ હતું. બે કમાન્ડોએ સ્ફુર્તિ દાખવીને તેની બાઇઓને પકડી લીધી. ચાર સેકન્ડમાં તેમણે બાઇઓની જડતી લઇ લીધી હતી. તેમની પાસે સ્યુસાઇડ જેકેટ ન હતાં. એક કમાન્ડો મક્કમ ચાલે લાદેન તરફ આગળ વધ્યો અને થોડી દુરીથી તેણે પોતાની ગનનું ઇન્ફ્રારેડ લેઝર કિરણ લાદેનના હૃદયના ભાગ પર કેન્દ્રિત કર્યુ. વળતી જ ક્ષણે તેની એમ૪ ગનમાંથી છુટેલી બુલેટ લાદેનના હૃદયમાં ઉતરી ગઇ હતી. ૫.૫૬ એમ.એમ.ની આ બુલેટ એક વાર હૃદયના ભાગે વાગે પછી તેને બચાવવાનું ઇશ્વર માટે પણ આસાન નથી હોતું. ઓસામા બિન લાદેન નામનો આતંકનો ઘેઘુર વડ હવેલીની ફર્શ પર પટકાઇ ગયો હતો. બીજા એક કમાન્ડોએ તેની નજીક જઇ પોતાની પિસ્ટલ વડે લાદેનની આંખની ઉપરના ભાગનું નિશાન તાક્યુ અને ટ્રીગર દબાવી દીધું. રેડિયો પર ઓપરેશનના ચીફએ વોશિંગ્ટન સમાચાર મોકલ્યા. ‘ફોર ગોડ એન્ડ કન્ટ્રી...જેરોનીમો, જેરોનીમો, જેરોનીમો’ એક પોઝ લીધા બાદ તેણે ઉમેર્યુ ‘જેરોનીમો ઇ.કે.આઇ.એ.’એનીમી કિલ્ડ ઇન એકશન. વોશિંગ્ટન વ્હાઇટ હાઉસમાં બેઠેલા ઓબામાના મોંમાંથી શબ્દો સરી પડ્યા ‘વી ગોટ હિમ’ - આપણે તેને ખત્મ કરી નાંખ્યો.
ચાર કમાન્ડો ઝડપભેર એક પ્લાસ્ટીક બેગ પેલા રૂમમાં લઇ આવ્યા. કેટલાંક કમાન્ડો મકાનની જડતી લઇને સી.ડી., ડી.વી.ડી. અને કોમ્પ્યુટર હાર્ડવેર તથા અન્ય વસ્તુઓ વીણી રહ્યા હતાં. લાદેનના શબને પેલી પ્લાસ્ટીક બેગમાં બાંધવામાં આવ્યું અને ત્રીસેક મિનિટ પછી તેઓ લાદેનનો મૃતદેહ લઇને ત્યાંથી રવાના થઇ ચૂક્યા હતાં. અફઘાનિસ્તાનની સરહદ પર ઓબામાએ ઇમરર્જન્સી માટે ખડકેલા પેલા બે હેલિકોપ્ટરમાંથી એક આ ઓપરેશન દરમિયાન જ એબોટાબાદ પહોંચી ગયુ હતું અને સીલ કમાન્ડોની યુનિટ ત્યાંથી રવાના થતા પહેલા પેલા જમીનદોસ્ત બ્લેક હોકમાં રહેલા પુરાવાઓનો સંપૂર્ણ નાશ કરવાનું ભુલ્યા ન હતાં. અફઘાનિસ્તાન તરફ ઉડતા પહેલા તેમણે એક તોતીંગ હથોડા દ્વારા હેલિકોપ્ટરની ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ પેનલનો તથા રેડિયોનો ભુક્કો બોલાવી દીધો હતો. કોકપીટ પાસે અને હેલિકોપ્ટરના દરેક મહત્વના પુર્જા નજીક શકિતશાળી  દારૂગોળો ગોઠવી દેવાયો. કમાન્ડો અન્ય એરક્રાફ્ટમાં ગોઠવાયા કે તરત જ તેમણે આસમાનમાંથી દારૂગોળો વરસાવ્યો પેલા જમીનદોસ્ત હેલિકોપ્ટર પર. અગાઉથી ત્યાં ગોઠવાયેલા દારૂગોળાને પણ જાણે જામગરી ચંપાઇ અને ગણત્રીની પળોમાં બ્લેક હોક હેલિકોપ્ટરના ફુરચા ઉડી ગયા.

એબોટાબાદની હવેલી પર ૩૮ મિનિટનો જંગ ખેલ્યા પછી બ્લેક હોક અને પેલું ચીનુક હેલિકોપ્ટર અફઘાનિસ્તાન તરફ આગળ વધી રહ્યુ હતું. આસમાનમાં જ ચીનુક દ્વારા બ્લેક હોકમાં ઈંધણ ભરવામાં આવ્યું અને રાત્રિના ૩ વાગ્યે જલાલાબાદમાં પેલા બેઉ હેલિકોપ્ટર ઉતરાણ કરી ચૂક્યા હતાં. લાદેનના શબની તસ્વીરો લેવાનું કામ ફટાફટ નીપટાવવામાં આવ્યું. એબોટાબાદથી જલાલાબાદની મુસાફરી દરમિયાન લાદેનના શરીરમાંથી ડી.એન.એ.ના બે સેમ્પલ લેવામાં આવ્યા હતાં અને સેફ્ટી ખાતર બેઉ સેમ્પલ અલગઅલગ હેલિકોપ્ટરમાં રાખવામાં આવ્યા હતાં. છતાં એક વખત પુષ્ટી જરૂરી હતી. અમેરિકા પાસેની માહિતી મુજબ લાદેનની ઉંચાઇ ૬ ફુટ ૪ ઈંચ હતી, પરંતુ કમાન્ડો પાસે મૃતદેહને માપવા માટે મેઝર ટેપ ન હતી. ૬ ફુટના એક કમાન્ડોને લાદેનના શબની બાજુમાં સુવડાવવામાં આવ્યો અને બાકીના ૪ ઈંચ અડસટે માપી લેવામાં આવ્યા. ઓબામાને જ્યારે આ વાતની ખબર પડી ત્યારે તેમણે આપેલો પ્રતિભાવ જગત આખુ જાણે છે. ઓપરેશનના થોડા દિવસો પછી  જ્યારે પેલા અધિકારી ઓબામાને વ્હાઇટ હાઉસમાં મળ્યા ત્યારે પ્રેસિડેન્ટે તેમને ગિફ્ટ રેપરમાં વિંટાળીને એક મેઝર ટેપ ભેટમાં આપી હતી.

ઓસામાના ખાત્મા પછી હવેનું મિશન તેના મૃતદેહના નિકાલનું હતું. ઇસ્લામના રિવાજો મુજબ તેની અંતિમવિધિ કરવામાં આવી. મૃતદેહને સ્નાન કરાવાયું અને શ્વેત વસ્ત્રોમાં તેના દેહને વિંટવામાં આવ્યો. આતંકવાદીના દેહને સમુદ્રાર્પણ કરવાનો અમેરિકાનો આ પ્રથમ અનુભવ ન હતો. ૨૦૦૯ની સાલમાં સોમાલિયાના અલકાઇદા ચીફ સાલેહઅલીને પણ આવી જ ટ્રીટમેન્ટ અપાઇ હતી. સૌથી મોટી સમસ્યા એ હતી કે, લાદેનનો મૃતદેહ સમુદ્રમાં વહાવવા માટે ફરી એક વખત પાકિસ્તાનની એરસ્પેસનો ઉપયોગ કરવો પડે તેમ હતું. કારણ કે, અમેરિકાનું વિમાન વાહક જહાજ વિન્સન એ સમયે પાકિસ્તાની સમુદ્રમાં હતું. કાળજુ કઠણ રાખીને પાકિસ્તાનની પરવાનગી વગર પણ અમેરિકાનું એરક્રાફ્ટ પાકિસ્તાની આસમાનને ચીરતુ વિન્સન પર લેન્ડ થયું અને ગણત્રીની ક્ષણોમાં લાદેનનો દેહ સમુદ્રના પેટાળ સુધી પહોંચી ગયો હતો. ઓપરેશનના થોડા દિવસો પછી ઓબામાએ સીલ કમાન્ડો તથા દરેક અધિકારીઓ સાથે એક ખાનગી સ્થળે મુલાકાત કરી. પેલા કમાન્ડોએ પ્રેસિડેન્ટને ૩ ફુટ બાય ૫ ફુટનો એક રાષ્ટ્રધ્વજ ફ્રેમમાં મઢીને આપ્યો હતો. ફ્રેમની પાછળ બધા જ કમાન્ડોના હસ્તાક્ષર હતાં અને મોટા અક્ષરે લખ્યુ હતું: ‘ફોર ગોડ એન્ડ કન્ટ્રી. જેરોમિનો.’

*બે ભાગની મારી આ લેખમાળા 

સૌરાષ્ટ્રનાં દૈનિક "અકિલા"માં પ્રકાશિત થઇ હતી.